ارومیه و حومه ی آن از جهت منابع طبیعی و انسانی یکی از غنی ترین مناطق آذربایجان غربی محسوب می شوند. شهرستان ارومیه؛ مهم ترین منطقه ی آذربایجان غربی است که وجود جاذبه های متعدد طبیعی و تاریخی، آن را از نظر گردشگری برجسته و قابل توجه نموده است. انواع درختان کهن سال در میان چمن زارهای سبز و خرم و باغ ها و بوستان های با صفا این شهرستان را در برگرفته اند. به عقیده بعضی از مورخین ارومیه محل تولد زرتشت پیغمبر بوده است. اهالی این منطقه به شغل های کشاورزی، دام داری، صنایع دستی و شغل های خدماتی و بازرگانی اشتغال دارند. دریاچه ارومیه در این شهرستان؛ مهم ترین پدیده طبیعی، اقتصادی و گردشگری به شمار می آید. ارومیه از نظر کشاورزی، باغ داری و دام داری خودکفا بوده و جایگاه مناسبی دارد. پارک ملی، چشمه های متعدد منطقه، مناطق حفاظت شده، کوه های سر به فلک کشیده، مراتع ییلاقی و از همه مهم تر دریاچه ارومیه به همراه جزایر متعدد داخل آن و زیستگاه های پرندگان عمده ترین جاذبه های طبیعی شهرستان ارومیه را تشکیل می دهند. هم چنین پیشینه ی غنی و تاریخ پرفراز و نشیب منطقه نیز باعث وجود اماکن و بناهای تاریخی متعددی در این ناحیه شده است. مساجد زیادی نیز در این منطقه وجود دارند که برخی از آن ها مانند مسجد سردار ارومیه از جمله آثار دیدنی منطقه به شمار می روند. کلیساهای متعدد موجود در ارومیه نیز جزو بناهای تاریخی و معماری با ارزش هستند. کلیسای مارقویا که یکی از قدیمی ترین بناهای مذهبی است؛ منسوب به حضرت قوما یکی از دوازده حواریون مسیح (ع) است. کلیسای قدیمی ماریوخنه که سبک معماری آن متعلق به قرن پنجم میلادی است، آتشکده تمر که مربوط به دوره سلاطین هخامنشی است و ده ها قلعه، پل، مدرسه، حمام، مقبره، عمارت، خانه، سنگ نبشته همراه با بازار ارومیه؛ مجموعه ای دیدنی به وجود آورده اند. منطقه تاریخی ارومیه از قرن ها پیش مهد تمدن و مرکز علم و دانش بوده و شهر ارومیه یکی از مناطق معتبر علوم قدیمی به شمار می رفته و علما و فضلا و دانشمندان متبحر، اصول فقه اسلامی و حکمت و فلسفه و ادبیات را به علاقه مندان تدریس می کردند.
مکان های دیدنی و تاریخی
شهرستان ارومیه یکی از مهم ترین مناطق آذربایجان است که وجود جاذبه های متعدد طبیعی و تاریخی، آن را از نظر گردشگری برجسته و قابل توجه نموده است. پارک ملی دریاچه ارومیه، چشمه های متعدد منطقه که خاصیت درمانی دارند، مناطق حفاظت شده، کوه های سر به فلک کشیده، مراتع ییلاقی و از همه مهم تر دریاچه ارومیه به همراه جزایر متعدد داخل آن و زیستگاه های پرندگان عمده ترین جاذبه های طبیعی شهرستان ارومیه هستند. هم چنین پیشینه ی غنی و تاریخ پر فراز و نشیب منطقه نیز باعث ایجاد اماکن و بناهای تاریخی متعددی در این ناحیه شده است. مساجد زیادی نیز در این منطقه وجود دارند که برخی از آن ها مانند مسجد سردار ارومیه از جمله آثار دیدنی منطقه به شمار می روند. کلیساهای متعدد موجود در ارومیه جزو بناهای تاریخی با ارزش منطقه هستند. کلیسای مارقویا که یکی از قدیمی ترین بناهای مذهبی است؛ منسوب به حضرت قوما یکی از دوازده حواریون مسیح است. کلیسای قدیمی ماریوخنه که سبک معماری آن متعلق به قرن پنجم میلادی است، آتشکده تمر که مربوط به دوره سلاطین هخامنشی است و ده ها قلعه، پل، مدرسه، حمام، مقبره، عمارت، خانه، سنگ نبشته در کنار بازار ارومیه مجموعه جالبی از جاذبه های تاریخی و مکان های دیدنی به وجود آورده اند.
صنایع و معادن
شهرستان ارومیه از نظر صنایع و معادن پررونق است. از آن جا که مهم ترین اشتغال در شهرستان ارومیه کشاورزی است، بیش ترین صنایع آن نیز نظیر کارخانه قند، تحقیقات توتون، شیر پاستوریزه، تهیه آب انگور، تهیه رب گوجه فرنگی، کارخانه های سبزی پاک کنی و سردخانه ها برای نگه داری میوه و سایر مواد غذایی وابسته به کشاورزی است. دو گروه صنعتی کانی های غیر فلزی و غذایی – دارویی در بین سایر صنایع بالاترین تعداد و بیش ترین میزان اشتغال را دارند. معادن در شهرستان ارومیه مشتمل بر معادن مصالح و سنگ های ساختمانی است معادن دیگری چون نمک آبی و نمک سنگی نیز در این شهرستان وجود دارند.
کشاورزی و دام داری
ارومیه منطقه ای کشاورزی است. نزدیک به هفتاد درصد از سطح زیر کشت زراعت های سالانه متعلق به کشت گندم است و متجاوز از 32 رقم گندم مختلف در این مناطق زیر کشت قرار می گیرد. استان آذربایجان غربی در داشتن زمین های زراعی؛ رتبه مهمی در کشور دارد. سهم ارومیه از این میان به عنوان مرکز استان بسیار مهم است. شهرستان ارومیه به دلیل داشتن آب کافی و زمین های حاصل خیز از مناسب ترین مناطق کشاورزی استان محسوب می شود و شغل اصلی مردم کشاورزی است. گندم و جو، انواع میوه و صیفی جات و به خصوص انگور از مهم ترین محصولات کشاورزی ارومیه است. انگور و سیب درختی از جمله محصولات حاصل خیز است که به مقدار زیاد و بسیار مرغوب و مطلوب به دست آمده و به روسیه و آلمان نیز صادر می شود. رشته کوه های زاگرس در باختر و رطوبت دریاچه ارومیه که در خاور آن واقع است در وسعت مراتع این شهرستان نقش اساسی دارد و وسعت مراتع با گسترش دام داری و دام پروری در ارتباط مستقیم است. در ارومیه دام داری به دو صورت صنعتی و سنتی صورت می گیرد. پرورش طیور و پرورش زنبور عسل نیز در این منطقه دارای اهمیت است. شیلات و پرورش آبزیان نیز در این شهرستان از اهمیت زیادی برخوردار است و افراد زیادی در این زمینه مشغول به کار هستند.
وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
واژه «ارومیه» مشتمل از دو کلمه «اور» و«میه» است. زبان های باستانی اور به معنای شهر، جا، مکان و قلعه است، مانند اورشلیم. و «میه» یا «میا» نیز به معنای آب است و این شهر را به سبب وفور آب «شهر آب» نامیده اند. از سوابق اولیه ی بنای این شهر که فعلا به نام ارومیه معروف است اطلاعات چندانی در دست نیست. هم چنین اطلاع درستی از این که نام باستانی ارومیه چه بوده، در دست نیست. تنها می دانیم که کرانه های باختری دریاچه ارومیه را در قدیم گلیزان می نامیدند. گروهی به اشتباه آن را با شهرستان چی چست ( شیز) یکی می دانند. برخی نام آن را مشتق از شهر ارومچی ترکستان چین می دانند. برخی نیز ارومیه را از شهرهایی می دانند که انوشیروان بنا کرده و می گویند پس از آن که سپاهیان ایران به فرماندهی انوشیروان وارد شامات (سوریه) شد و شهر انطاکیه را تسخیر نمود، دستور داد تا اهالی آن شهر را به ایران کوچ داده و در این شهر اقامت دهند. سپس شهری به نام «رومیه» ساخته شده و مردم انطاکیه در آن ساکن شدند و بعد کلمه رومیه رفته رفته به ارومیه تبدیل شده است.
به عقیده بعضی دیگر از مورخین ارومیه محل تولد زرتشت پیغمبر بوده و از اماکن مقدسه زرتشتیان به شمار می رود. بر اساس نوشته های کتاب «اوستا» در نیمه قرن هفتم قبل از میلاد؛ زرتشت در کنار رود «داییتا» که از رودخانه های استان آذربایجان غربی است از جانب خدای بزرگ مأمور اصلاح امور مردم شده و در حاشیه باختری دریاچه «چی چست» به اشاعه مذهب خود پرداخته است.
از شواهد و آثار باستانی منطقه؛ معلوم می شود که ارومیه در زمان دولت ماد نیز آباد و مسکون بوده است. از برخی آثار عتیقه و ابنیه ی تاریخی این منطقه و اطراف آن مانند قلعه حسنلو، گوی تپه، صورت حجاری شاه ساسانی، بنای مسجد جامع و کلیسای ننه مریم و بعضی آثار دیگر به درستی مشخص می شود که این منطقه از گذشته های دور با کمی تغییر محل (گوی تپه – تویراق قلعه - چیچکلو و نیز محل فعلی ) وجود داشته است. همین طور از روی نبش قبوری که کشف شده؛ قدمت این ناحیه را تا چهار هزار سال پیش از میلاد مسلم می دانند. باختر دریاچه ارومیه همواره بیش از سایر نقاط ایران مورد توجه ملل ما قبل تاریخ قرار داشت، زیست گاه های متعددی نیز که امروزه تپه هایی از آن ها باقی است، نشان دهنده همین امر است.
آثار مکشوفه از تپه های تاریخی گوی تپه و حسنلو گواه بارز این ادعا است. «گوی تپه» با قدیمی ترین تپه های باستانی بین النهرین، آسیای صغیر و فلات ایران قابل مقایسه است. انتساب چند زرتشتی که در هنگام تولد عیسی (ع) به بیت الحم رفته بودند و در ارومیه مدفون اند؛ حاکی از آن است که این شهر یکی از بزرگ ترین کانون های مذهبی و اجتماعی گذشته های دور بوده و سرداران و امپراطوران روم جهت دست یابی به ‌آتشکده یا آذرخش بزرگ زرتشتیان (آذرگشسب) و پایتخت تابستانی ساسانیان ( گزنا) یا تخت سلیمان، بارها از آن عبور کرده اند.
بعد از اسلام؛ نیز ارومیه دومین شهر مهم آذربایجان، پس از مراغه، به شمار می رفت. از قرن 15 میلادی که ترکان عثمانی جایگزین امپراطور روم شرقی شدند، ارومیه به عنوان شهر سرحدی اهمیت بسیار زیادی پیدا کرد و از برج و باروی مهمی برخوردار شد. برج سه گنبد و مسجد جامع ارومیه از یادگارهای عظمت تمدن اسلامی در منطقه به شمار می رود. در این دوران شهر ارومیه؛ نقطه تلاقی اقوام و ادیان پیرامون خود از قبیل آشوری ها، ارمنی ها، یهودی ها، و بالاخره مسلمانان بود. منطقه تاریخی ارومیه از قرن ها پیش مهد تمدن و مرکز علم و دانش بوده و شهر ارومیه یکی از مناطق معتبر علوم قدیمه به شمار می رفته، علما و فضلا و دانشمندان متبحر، اصول فقه اسلامی و حکمت و فلسفه و ادبیات را به علاقه مندان تدریس می کردند.
مشخصات جغرافیایی
شهرستان ارومیه؛ مهم ترین منطقه ی استان آذربایجان غربی به شمار می آید که در ناحیه ی مرکز استان واقع شده است. مرکز این شهرستان در 45 درجه و 2 دقیقه درازای خاوری و و 37 درجه و 32 دقیقه پهنای شمالی و ارتفاع 1332 متری از سطح دریا واقع شده است. شهرستان ارومیه از شمال به سلماس، از جنوب به اشنویه از خاور به دریاچه ارومیه و از باختر به خاک ترکیه محدود می شود. دریاچه ارومیه در این شهرستان مهم ترین پدیده طبیعی، اقتصادی و گردشگری به شمار می آید. شهر ارومیه (مرکز استان ‌آذربایجان غربی) در جلگه ای به درازای 70 کیلومتر و پهنای 30 کیلومتر در کنار دریاچه لاجوردی ارومیه گسترده شده است. این جلگه از رسوبات رودهای باراندوز، شهر چای، روشه چای و نازلوچای که همه ساله به طور منظم آن را مشروب می سازند؛ پوشیده شده است. پیشینه ی تاریخی و استقرار این شهر در مسیر قفقاز، ارمنستان، ‌آسیای صغیر و بین النهرین و نیز زمین های بارور و آب و هوای مساعد، اهمیت بسیار ویژه ای را به آن بخشیده است. راه های دسترسی به این منطقه عبارت اند از:
- مسیر راه ارومیه - سلماس، به درازای 80 کیلومتر.
- مسیر ارومیه- مهاباد، به درازای 137 کیلومتر.
- مسیر راه تبریز – ارومیه.
- شهر ارومیه هم چنین دارای فرودگاه بین المللی است.

مساجد و مدارس مذهبی متعددی در این شهر وجود دارند که ذیلا نام آنها به اطلاع شما میرسد که امیدواریم با تکمیل اطلاعات و یاری رساندن مراجع مربوطه و اهالی شریف این شهر در اسرع وقت توضیح کامل هریک را به حضور کاربران ارجمند هدیه نمائیم.
مسجد اعظم ارومیه
مسجد جامع
مسجد سردار
مسجد قلعه بردوک
مسجد منار
مسجد سید الشهدا
مسجد سنی ها
مدرسه قدیمی هدایت

امامزاده ها ،آرامگاه ها و زیارتگاه ها ی متعددی در این شهر وجود دارند که ذیلا نام آنها به اطلاع شما میرسد که امیدواریم با تکمیل اطلاعات و یاری رساندن مراجع مربوطه و اهالی شریف این شهر در اسرع وقت توضیح کامل هریک را به حضور کاربران ارجمند هدیه نمائیم.
آرامگاه قلعه اسماعیل آقا
امامزاده محمد ابراهیم
مقبر ه امامزادگان بکشلوئی
قبرستان آشوریان
مقبره عرب باغی
قبرستان بزوه
مقبره خان دره سی
مقبره ناناس

کلیساها ی متعددی در این شهر وجود دارند که ذیلا نام آنها به اطلاع شما میرسد که امیدواریم با تکمیل اطلاعات و یاری رساندن مراجع مربوطه و اهالی شریف این شهر در اسرع وقت توضیح کامل هریک را به حضور کاربران ارجمند هدیه نمائیم.
کلیسای مارگوکیز وحضرت مریم ومهیون
کلیسای مار گیز
کلیسای مارخنه
کلیسای حضرت مریم
کلیسای قر ه باغ
کلیسای بالولان
کلیسای باوانا
کلیسای ماربوخته گولان
کلیسای زینانلو گولان
کلیسای سپورغان
کلیسای جان وسلی
کلیسای گرد آباد
کلیسای پطرو پولیس

عمارات و محوطه های باستانی متعددی در این شهر وجود دارند که ذیلا نام آنها به اطلاع شما میرسد که امیدواریم با تکمیل اطلاعات و یاری رساندن مراجع مربوطه و اهالی شریف این شهر در اسرع وقت توضیح کامل هریک را به حضور کاربران ارجمند هدیه نمائیم.
خانه انصاری
ساختمان ارتش
ساختمان شهربانی
شهرداری ارومیه

قلعه ها ، برجها و آتشکده ها ی متعددی در این شهر وجود دارند که ذیلا نام آنها به اطلاع شما میرسد که امیدواریم با تکمیل اطلاعات و یاری رساندن مراجع مربوطه و اهالی شریف این شهر در اسرع وقت توضیح کامل هریک را به حضور کاربران ارجمند هدیه نمائیم.
برج سه گنبد
قلعه خرابه
قلعه اسماعیل آقا
قلعه بردوک
قلعه کل خرابه

حمامها و آب انبارهای متعددی در این شهر وجود دارند که ذیلا نام آنها به اطلاع شما میرسد که امیدواریم با تکمیل اطلاعات و یاری رساندن مراجع مربوطه و اهالی شریف این شهر در اسرع وقت توضیح کامل هریک را به حضور کاربران ارجمند هدیه نمائیم.
حمام اتحاد
حمام آخوند
حمام علی مصطفی
حمام قراچه
حمام تجلی
حمام علی شهید
حمام قوشلار

سایت www.30ir.ir